ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ: ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ, ΒΡΑΣΙΔΑΣ: ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

Σπουδαίος Σπαρτιάτης στρατηγός και βασιλιάς [444/3 - 360/59 π .Χ.]. Γιος του Αρχίδαμου του Β' και της Ευπωλίας, της κόρης του Μελησιππίδα. Ο πατέρας του ήταν εγγονός του βασιλιά της Σπάρτης Λεωτυχίδα, του νικητή των Περσών στη Μυκάλη το 479 π.Χ. Από εκείνον ονομάστηκε "Αρχιδάμειος πόλεμος" η πρώτη δεκαετία του Πελοποννησιακού πολέμου.
Γενικότερα, ο Αγησίλαος καταγόταν από το γένος των Ευρυπωντιδών, το ένα από τα δυο βασιλικά γένη της Σπάρτης, το οποίο είχε πάρει το όνομά του από το γενάρχη βασιλιά Ευρυπώντα και κληροδοτούσε τη βασιλική ιδιότητα σε γνήσιους απογόνους του.
Όταν λοιπόν απεβίωσε ο Αρχίδαμος ο Β', σύμφωνα με το νόμο, η βασιλεία ανήκε στον πρωτότοκο γιο του, που είχε αποκτήσει με τη Λαμπιδώ, τον Άγη. Αφού λοιπόν φαινόταν ότι ο Αγησίλαος θα διατελούσε τη ζωή ενός απλού ιδιώτη, έλαβε τη φημισμένη Σπαρτιατική αγωγή. Μετά τα επτά του έτη εντάχθηκε σε ένα σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με το οποίο τα παιδιά ζούσαν σε ομάδες, οι οποίες διαρθρώνονταν σε ίλες, αγέλες και βούες. Στην ηλικία των είκοσι ετών, η εκπαίδευσή τους κορυφωνόταν και αποκαλούνταν πια "είρενες". [...] (Από το κεφάλαιο "Η καταγωγή του Αγησίλαου και η ανατροφή του")

Ιδιοφυής Σπαρτιάτης στρατιωτικός ηγέτης, που αναδείχτηκε ικανότατος κατά το "Δεκαετή" ή "Αρχιδάμειο πόλεμο" (431 - 421 π.Χ.). Ήταν γιος του Τέλλιδος και μεγάλωσε και ανατράφηκε στη Σπάρτη, όταν εκείνη βρισκόταν στην περίοδο προπαρασκευής της, για να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο στον ελλαδικό χώρο.
Στη Λακωνική πολιτεία προείχε η λιτότητα, το θάρρος, η Τιμή και η φιλοπατρία. Αυτά τα ιδανικά καθόρισαν και την αγωγή, που έλαβε ο Βρασίδας στα νεανικά του χρόνια. Μετά τα επτά του έτη εντάχθηκε στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης της Σπάρτης, σύμφωνα με το οποίο τα παιδιά γίνονταν μέλη ομάδων, που αποκαλούνταν "ίλες" ή "βούες". Ενταγμένος σε αυτές, συμμετείχε σε αυστηρά προγράμματα όχι μόνο απλών στρατιωτικών ασκήσεων αλλά εξειδικευμένων και περίπλοκων, με μεγάλο βαθμό δυσκολίας γυμνάσιων, που το πιθανότερο είναι να μην εφαρμόσθηκαν ποτέ έξω απ' τα σύνορα της Σπάρτης. Επίσης, παρακολούθησε μαθήματα χορού, μουσικής και γραφής. Ο λιτός βίος και η συνεχής σωματική εκγύμναση, στα οποία επιδιδόταν, σφυρηλάτησε το σωματικό αλλά πρώτιστα το ψυχικό του σθένος και κατά συνέπεια τη σκληραγώγησή του. Άλλωστε, αποστολή τόσο του ίδιου όσο και των υπολοίπων συνομηλίκων του ήταν να εκπαιδευθούν έτσι, ώστε να γίνουν καλοί στρατιώτες. [...] (Από το κεφάλαιο "Η καταγωγή του Βρασίδα και η ανατροφή του")