ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ

Από ιστορική άποψη, το σοσιαλιστικό κίνημα θεωρούσε παραδοσιακά ότι βρίσκεται σε αντίθεση προς τον φιλελευθερισμό. Ο Ροσέλι, αντίθετα, το βλέπει ως "λογική ανάπτυξη", ως ιστορική συνέχεια ή ως "αληθινό κληρονόμο" της φιλελεύθερης παράδοσης. Αν πράγματι θεωρήσουμε ότι το θεμελιώδες πρόβλημα της ανθρώπινης ιστορίας είναι το πρόβλημα της ελευθερίας (πρόβλημα που το έθεσε πρώτος ο φιλελευθερισμός ως φιλοσοφία της ελευθερίας), ο σοσιαλισμός είναι ο κληρονόμος του φιλελευθερισμού, με την έννοια ότι είναι εκείνο το μεγάλο ιστορικό κίνημα που επιδιώκει να παραμερίσει και άλλα εμπόδια στην ελευθερία, εκτός από εκείνα που ήδη έχουν παραμερίσει οι αστικές επαναστάσεις εναντίον του απολυταρχισμού. Αυτός ο σκοπός δεν επιτυγχάνεται βέβαια με την αναγκαστική κολεκτιβοποίηση, αλλά με τον εκδημοκρατισμό της οικονομικής σφαίρας που είναι ένας στόχος απελευθέρωσης.
Οι σοσιαλιστές μάχονται για το τέλος της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων, των προνομίων, στο όνομα της ελευθερίας, δηλαδή εκείνης της ύψιστης αξίας που εισάγεται στην ιστορία από τον φιλελευθερισμό. Αν βέβαια ως σοσιαλισμό εννοούμε τον οικονομικό κολεκτιβισμό, τότε ο σοσιαλισμός βρίσκεται σε μετωπική αντιπαλότητα με τον φιλελευθερισμό. Αν όμως ως σοσιαλισμό εννοούμε (όπως προτείνει ο Ροσέλι και όπως το εννοεί το ώριμο εργατικό κίνημα με τις διεκδικήσεις του) την εξάλειψη των προνομίων και τη διεύρυνση της ελευθερίας, τότε ο σοσιαλισμός είναι η ιστορική συνέχεια και η συνεπής ανάπτυξη του φιλελευθερισμού.