ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΓΗΣ

«Ο δοκιμιογράφος», γράφει ο Φράνζεν, «είναι ένας πυροσβέστης, του οποίου η δουλειά, ενώ όλοι οι άλλοι τρέχουν να αποφύγουν τις φλόγες, είναι να τρέξει κατευθείαν μέσα τους». Εδώ και είκοσι πέντε χρόνια, μόλο που τα μυθιστορήματά του είναι αυτά που του έχουν χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση, ο Φράνζεν ζει μια δεύτερη ζωή ως θαρραλέος δοκιμιογράφος. Τώρα, σε μια στιγμή που ο πόλεμος της τεχνολογίας υποδαυλίζει εθνικιστικά μίση και ο πλανήτης δοκιμάζεται από αφύσικες καταστροφές, επανέρχεται με μια νέα συλλογή δοκιμίων που μας καλούν να επιστρέψουμε σε έναν πιο ανθρώπινο τρόπο ύπαρξης.

Οι μεγάλες αγάπες του Φράνζεν είναι η λογοτεχνία και τα πουλιά, και το Τέλος του τέλους της γης είναι ένα παθιασμένο μανιφέστο και για τα δύο. Ενώ τα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης σήμερα τείνουν να επιβεβαιώνουν απλώς τις προκαταλήψεις μας, η λογοτεχνία, γράφει ο Φράνζεν, «σε καλεί να αναρωτηθείς εάν κάπου έχεις άδικο, ίσως ακόμα και εάν έχεις απόλυτο άδικο, και να φανταστείς γιατί κάποιος άλλος σε μισεί». Όποιο κι αν είναι το θέμα τους, τα δοκίμια του Φράνζεν είναι πάντα επιφυλακτικά απέναντι στις έτοιμες απόψεις, ποτισμένα με ειρωνεία και ειλικρινή σχετικά με τις δικές του αποτυχίες. Με ειλικρίνεια μιλάει και για τα πουλιά («σκοτώνουν ό,τι μπορείς να διανοηθείς»), αλλά οι περιγραφές του και οι στοχασμοί του πάνω σ’ αυτά, από τα θαλασσοπούλια της Νέας Ζηλανδίας μέχρι τους πιγκουίνους της Ανταρκτικής, είναι ταυτόχρονα ένας ύμνος στην ομορφιά και την αντοχή τους και ένα κάλεσμα σε δράση για να σώσουμε ό,τι αγαπάμε.