Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΑΛΟΓΗΡΟΣ

Η Ακαρνανία είταν η μάννα του κι' ο άκραιφνος Ελληνισμός ο πατέρας του.
Τα ξεχειμαδιά του Βάλτου και της Πάργας και τα ξεκαλοκαιριά της Καλιακούδας, του Βελουχιού, του Ασπροποτάμου και των Αγράφων τον ανάθρεψαν.
Γεννήθηκε απάνω-κάτω στα 1770. Ο νουνός του, ο ξακουσμένος κλέφτης ο Δίπλας, τον είπε Αντώνη, κι' η Δόξα τον διαλάλησε Κατσαντώνη.
Είταν το μεγαλύτερο παιδί του Σαρακατσιάνου αρχιτσέλιγκα Γιάννη Μακρυγιάννη. Δεύτερος έρχονταν ο Μητρός ο λεγόμενος Κουτσιούκης, τρίτος ο Κώστας, που είχε γεννηθή στη Λεπενού, και λέγονταν Λεπενιώτης, και τέταρτος ο Γιώργος, που είχε γεννηθή στα Χάσια και λέγονταν Χασιώτης.
Από εφτά χρονών αρματώθηκε, εννιά χρονών σκότωσε τον πρώτο Τούρκο, που επεχείρησε να του πάρη ένα ρούντο λάγιο αρνί, που είχε εν' άσπρο σημάδι στο μέτωπο, αρνί που το αγαπούσε πλειότερο από πενήντα πρόβατα, και δέκα τεσσάρων ετών βγήκε κλέφτης!
Αν τον άφινε όμως η μάνα του, θάβγαινε από την ήμερα που σκότωσε τον πρώτο Τούρκο, από εννιά χρονών, αλλ' επειδή τον αγαπούσε πολύ, κι' ως πρώτο παιδί της, κι' ως λεβεντόπαιδο, που έδειχνε ότι θα γένονταν μια μέρα μεγάλος καπετάνος, πάντα τον εμπόδιζε με τα χάδια της, και με την αγάπη της, λέγοντάς του:
-"Κάτσε, Αντώνη μου, γιατί είσαι μικρός ακόμα". Κι' από το "Κάτσε, Αντώνη μου" και "Κάτσε,
Αντώνη μου", τώμεινε το παράνομα "Κατσαντώνης". Ο νουνός του ο Δίπλας, δάσκαλος της Κλεφτουριάς πενήντα ακέρια χρόνια, τον σημάδεψε ότι θα γένονταν μέγας και τρανός αρματωλός και κλέφτης, και κάθε φορά, που διάβαινε από το χειμάδι ή από το μαντρί του Μακρυγιάννη, πάντα του επαναλάβαινε:
-Κουμπάρε, τον Αντώνη -ζωή νάχη- θα τον χάνω ψυχογυιό μου, γιατί -νάχη την ευκή μου!- θα με ξεπεράση.
-Άμα ιδρώση το μουστάκι του, Κουμπάρε μ', (του απολογιώνταν ο Μακρυγιάννης ευχαριστημένος) δικός σου να είναί τος! (Από την έκδοση)