Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ελιά είναι δένδρο της θαλάσσιας αύρας. Δεν υπάρχει στους υπερβορείους, δεν υπάρχει στη διακεκαυμένη ζώνη. Στις ακτές των θαλασσών της εύκρατης ζώνης ή εκεί όπου οι άνεμοι οδηγούνται στα μεσόγεια μέσα από βαθιές χαράδρες ή τις όχθες των ποταμών, αποικίες ελαιώνων συνυπάρχουν με το αδρό τοπίο. Όχι από σύμπτωση, αλλά από την αλληλουχία της ιστορικής διαχρονίας, εκεί όπου ακμάζει η ελιά, υπήρξαν και υπάρχουν πολιτισμοί του λίθου, του μετάλλου, της πρώτης ιστορίας, πολιτισμοί του πολέμου και της ειρήνης, της τέχνης και της ασκητικής. Στη γεωγραφική ζώνη που ορίζουν οι αρχαίοι χρονογράφοι ως κοιτίδα της οικουμένης, στους ερειπιώνες και στα τοπία με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, οι αρχαιότητες και οι σύγχρονοι οικισμοί συνυπάρχουν με την ελιά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μη γίνεται εύκολα η αναγνώριση ποιος δημιούργησε ποιον: ήταν οι αρχαίοι λαοί που ημέρωσαν τις αγριλιές, μπόλιασαν τα αμπέλια και στέγασαν τις μέλισσες ή μήπως αυτά τα αγαθά προκάλεσαν την προσήλωση των κυνηγών λαών, τους ηρέμησαν δίπλα στο κύμα, τους οδήγησαν στον κεραμικό τροχό και στο αλώνι. Όπως και σε άλλα, ουσιώδη ερωτήματα, δεν υπάρχει μία και απόλυτη απάντηση. Ακόμη κι αν οι κόσμοι των ανθρώπων στήθηκαν με τρόπο ακατανόητο και άρρητο, οι γκριζωποί, αναθάλλοντες κυματισμοί των ελαιώνων συμφιλίωσαν το σκοτεινό με το προφανές. Δεν πέρασε πολύς καιρός και η βίαιη δενδροτόμηση μιας ελιάς έγινε σύμβολο της απόλυτης βίας.