Με τον τόμο αυτό, που αναφέρεται στα δύο μικρότερα και λιγότερο συνήθως γνωστά Πριγκηπόνησα, την Πρώτη και την Αντιγόνη, και επεκτείνεται στις έρημες νησίδες και υφάλους που πλαισιώνουν το μικρό αυτό αρχιπέλαγος, την Πίτα και τους Βορδώνες, την Αντιρόβυθο, τους απόμακρους βράχους της Οξείας και Πλάτης και, τέλος, την απόκοσμη Νιάντρο με τα τελώνια και τα ξωτικά της, ολοκληρώνεται μια τριλογία που σκοπό έχει να παρουσιάσει πολύπλευρα και να καταγράψει τοπογραφικά, ιστορικά και εθνολογικά το ειδυλλιακό σύμπλεγμα των κυκλάδι τη Πόλει Προποντίδων νήσων. Εννέα μικρών νησιών που για τρεις περίπου χιλιετηρίδες παρέμειναν αμιγώς Ελληνικά, περήφανα όπως έχει ειπωθεί, και όρθια με τις εκκλησιές, τις Σχολές, τις σκήτες και τα μοναστήρια τους σε μια αντίσταση που έμελλε να λυγίσει στις ημέρες μας, καταδικασμένη ν' αφανισθεί και να σβήσει μαζί με τα υπολείμματα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης. Για μένα που έζησα και γεύτηκα, έστω και στο ηλιοβασίλεμα, τις χάρες του και που στ' απόθεμα των αναμνήσεων κυριαρχεί ανέφελος πάντα και καταγάλανος ο ουρανός τους, η ενασχόληση με το έργο αυτό, πέρα από το σκοπό, αποτέλεσε συχνά ασφαλή καταφυγή, προσδίδοντας παράλληλα νόημα και εύσχημη δικαιολόγηση σε δώδεκα γυμνούς χρόνους που κύλησαν μακριά απ' την επτάλοφη πολιτεία που με γέννησε. (. . .)