Η καταγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων χάνεται στα βάθη του μυθολογικού κόσμου που τόσο έντεχνα ύφανε ο αρχαιοελληνικός νους. Η ανίχνευση των πρώτων χρόνων ύπαρξής τους επιχειρείται μόνο μέσω της μυθολογικής ερμηνείας, ενώ οι διάφορες και κατά καιρούς διατυπούμενες υποθέσεις γίνεται προσπάθεια να επιβεβαιωθούν από τα διασωθέντα μνημεία. Εδώ πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη και ταυτόχρονα ριζοσπαστική εργασία, καθώς τα αρχαιολογικά στοιχεία που παρατίθενται οδηγούν στους μακρινούς χρόνους της μητριαρχικής κοινωνίας. Διατυπώνεται η άποψη ότι τα Ολύμπια, όπως ήταν γνωστή η αρχαία γιορτή, τελούνταν αρχικά για γηγενείς γυναικείες θεότητες και αργότερα επήλθε η μετεξέλιξή τους, με την επισκίαση του Δία και την προς τιμήν του τέλεσή τους.

Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό ότι εξαρχής ο χαρακτήρας και το νόημα των Ολύμπιων ήταν ο ίδιος, ανεξαρτήτως λατρευόμενης θεότητας. Πάντοτε αποτελούσαν γιορτή ειρήνης, συναδέλφωσης και ευγενούς άμιλλας μεταξύ των Ελλήνων. Και τούτο το πνεύμα παρέμεινε μέχρι την οριστική κατάργησή τους από την νεοεπικρατούσα χριστιανική θρησκεία, χωρίς να αναβιώσει ποτέ παρόλες τις σύγχρονες διακηρύξεις και προσπάθειες.