Ο Κασομούλης, από τις συναισθηματικές του ορμές, αντιπάθειες ή συμπάθειες ξαφνικές, αφοσιώσεις και πιστές φιλίες, εύκολες προσβολές του φιλοτίμου, εξάψεις και θυμούς, φιλοδοξίες ανώτερες από την ηλικία του, παρουσιάζει μια σύνθετη προσωπικότητα χτυπητή, ψυχικές ανησυχίες γεμάτη. Το ιστορικό του έργο είναι το πειό γνήσιο μαρτύριο (ντοκουμέντο) χρήσιμο στη μελέτη αυτή. Και ο αναγνώστης που ζητεί λίγα, και ο επιστήμονας που ζητεί πολλά, έχουνε μπροστά τους αληθινό θησαυρό. Κρίμα μοναχά μεγάλο, που ο Δασκαλισμός στείρεψε τη δροσερή πηγή του νέου Ελληνικού μας κόσμου, και δεν έχουμε άλλα έργα όμοια, ζωή εθνική γεμάτα, όπως το έργο του Μακρυγιάννη, το έργο του Κασομούλη, μ' όλη την αρρώστεια τη Δασκάλικη, που ασκημίζει τη μορφή του, αλλά που δεν μπόρεσε να μολέψη και την καθάρια Ελληνική ζωή την κρυμμένη από κάτου.