Η συνθήκη ειρήνης του Μπρεστ, που συμφωνήθηκε ανάμεσα στη Γερμανία και τη Σοβιετική Ρωσία την άνοιξη του 1918, έδοσε στη Σοβιετική Δημοκρατία ένα χρονικό περιθώριο για να ανασάνει και της επέτρεψε να συγκεντρώσει τις προσπάθειές της στην ειρηνική οικονομική και πολιτιστική οικοδόμηση. Μετά τη νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης στις 25 του Οχτώβρη (7 του Νοέμβρη) 1917, μεγάλης κλίμακας επαναστατικοί μετασχηματισμοί συντελέστηκαν στη χώρα: το αστικό κράτος καταργήθηκε, η γη, οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις, οι σιδηρόδρομοι και οι τράπεζες εθνικοποιήθηκαν, και οι αποφασιστικοί τομείς της οικονομίας πέρασαν στα χέρια του σοσιαλιστικού κράτους. Ήταν μια περίοδος που η προλεταριακή επανάσταση είχε σαρώσει θριαμβευτικά ολόκληρη τη χώρα.
Το καθήκον τώρα ήταν να τεθούν οι βάσεις μιας νέας, σοσιαλιστικής κοινωνίας, κι έτσι τον Απρίλη του 1918 ο Λένιν έγραψε Τα άμεσα καθήκοντα της σοβιετικής εξουσίας, στα οποία διατύπωνε ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το ξεκίνημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, σχέδιο που βασιζόταν σε μια ολόπλευρη εκτίμηση της διεθνούς και εσωτερικής θέσης της χώρας εκείνη την περίοδο. Η θέση αυτή ήταν εξαιρετικά περίπλοκη: η Σοβιετική Δημοκρατία, που είχε συμπληρώσει μονάχα τέσσερις μήνες ζωής (Οχτώβρης 1917 - Μάρτης 1918), ήταν περικυκλωμένη από εχθρικά ιμπεριαλιστικά κράτη ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος συνεχιζόταν ακόμα ο πόλεμος και η εξουσία της αστικής τάξης είχαν αφήσει στη νεαρή Δημοκρατία βαριά κληρονομιά οικονομικής αποδιοργάνωσης, ανεργίας και πείνας, η μικροαστική χαλάρωση και η αναρχία κυριαρχούσαν στη χώρα και η εθνική οικονομία είχε υπονομευτεί.