Στο βιβλιαράκι αυτό η Ζακελίν ντε Ρομιγύ προσπαθεί να προσδιορίσει με τρόπο συγκεκριμένο την πρωτοτυπία του τρόπου με τον οποίο ο Θουκυδίδης γράφει την Ιστορία. Πρώτα - πρώτα δείχνει πώς πετυχαίνει να μνημονεύει προσεχτικά ορισμένα στοιχεία ρίχνοντάς τα όμως σκόπιμα σε δεύτερο πλάνο το παράδειγμα, που διάλεξε, είναι ο αποικισμός και η φυλετική αντίθεση ανάμεσα σε Ίωνες και Δωριείς (αυτή είναι η «σκιασμένη πλευρά»). Αντίστροφα, ο Θουκυδίδης φροντίζει να ρίξει άπλετο φως σε άλλες όψεις και το βιβλίο καταπιάνεται με τον προσδιορισμό του ρόλου που παίζουν από την άποψη αυτή οι γενικές κρίσεις, που είναι τόσο άφθονες στις δημηγορίες. Μόνο πολύ συμπληρωματικά έχουν λειτουργία ρητορική στην πραγματικότητα παρεμβάλλονται μέσα σε σύνθετα σύνολα, τα οποία σιγά - σιγά δίνουν στα αναφερόμενα γεγονότα μια καθολική εμβέλεια (αυτή είναι η «άνοδος μέσα από το αφηρημένο»). Τέλος, αφού δοκίμασε να αναλύσει αυτή τη μέθοδο, που αποτελεί την πρωτοτυπία του έργου στους κόλπους της ιστοριογραφίας, η Ζακελίν ντε Ρομιγύ επιδίδεται στο να δείξει πώς καταλήγει αυτή η προσπάθεια σε μια τάση πολύ χαρακτηριστική για την Αθήνα της εποχής - αφού, τελικά, παρακολουθούμε τη γέννηση των επιστημών του ανθρώπου.