Η ατομική θεωρία με εισηγητή το Λεύκιππο και κύριο θεμελιωτή το Δημόκριτο, έχει θεωρηθεί το επιστέγασμα της προσωκρατικής φιλοσοφίας όχι μόνο από χρονολογική άποψη, αφού ο Δημόκριτος υπήρξε σύγχρονος του Σωκράτη και του Πρωταγόρα, οι οποίοι, μετά από την κοσμολογική περίοδο των Προσωκρατικών, εγκαινίασαν την ανθρωποκεντρική περίοδο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά και από φιλοσοφική άποψη, διότι ο ατομικισμός είναι η πιο επεξεργασμένη θεωρία σε σχέση με όσες είχαν προηγηθεί. Μια αποτίμηση της συμβολής της οφείλει, συνεπώς, να ανατρέξει στις ιστορικές αφετηρίες της.